Vişne Kiraz

Hani birini ya da bir şeyi görürsünüz ve ona aşina olduğunuzu fark edersiniz, ama nereden geliyor bu tanışıklık çıkaramazsınız hemen. Kafanızın içinde bakmadık yer bırakmazsınız, tozlu raflara gidersiniz. Sonra bir yerden çıkaracak gibi olursunuz ama hatırladığınızla gerçeklik arasında bariz bir bağ yoktur. Bu bağı kurana kadar kafanız rahat etmez bir turlu. En son ne zaman ve nasıl bu duyguya kapıldınız? Ben geçenlerde  Her (2013) filmini izlerken kapıldım bu duyguya. Aşina gelen şey ise ilginçtir Shanghai idi.

The Bund – Shanghai

Her (2013)

Film henüz uzaya rahat gidip gelmediğimiz bir gelecekte geçmekte. Bence yakın bir gelecekte kıyafetlere, mimariye ve teknolojiye bakıldığında. Akıllı telefonlar çok akıllılar, sahipleriyle sürekli muhabbet halindeler. Siri‘ye laf anlatamadığımız sinir bozucu halden çıkmışlar çoktan. Sonra bir şirket yapay zekâ ile kendini geliştirebilen, sahibiyle etkileşim kurabilen bir işletim sistemi piyasaya sürer. Boşanma surecindeki esas oğlan Theodore aşkı, dünyayı keşfetmek için heyecanla yanıp tutuşan satın aldığı bu çok akıllı işletim sistemi Samantha‘da bulur ve olaylar gelişir. Spike Jonze‘un akıllı telefon bağımlılığına sahip günümüz insanini ask içinde konumlandırması, biten giden ilişkiler, yalnızlık üzerine çok güzel film Her. Spike Jonze’un anlatımına ve çekimlerine hayran kaldığım bu filmde Amerikan olmayan ve tanıdık bir şeyler vardı.

Film açık bir şekilde hangi şehirde geçtiğini söylemese de oyuncuların Amerikalı olması, Manhattan’ımsı gökdelenleri ve filmlerden tanıdığım Los Angeles kumsalları basta filmin tamamen Amerika’da çekildiği hissine kapılmama neden oldu. Kumsal Los Angeles olabilirdi ama gökdelenler Manhattan değildi.  Belki Chicago olabilirdi.  Kafam bununla meşgulken su sahneyi görünce filmin gökdelenli kısmının Shanghai’da çekilmiş olabileceği hissine kapıldım.

Her (2013) – Shanghai

Fotoğraf: Her (2013)

Shanghai

Geçtiğimiz Eylül ayında is gezisi için Shanghai’ya gitmiştim ve şehre hayran olmuştum. Öncelikle on yargılıydım Çin’e karşı. Çin’in dış dünyaya kapalı olması ve bizim Cin’e Amerika gözüyle bakmamız etkendi bunda.  Bir konu hakkında başkalarından bir şeyler duysam da tercihim her zaman denileni kendimin de deneyimlemesi olduğundan Cin’e seyahat edeceğimizi duyduğumda çok sevinmiştim. “Çok gezen mi bilir çok okuyan mı?” tartışmasında çok gezenin daha az ön yargılı olduğunu sonuna kadar savunabilirim. Shanghai altyapı olarak bugüne kadar gördüğüm en gelişmiş şehir oldu. İstanbul’un kaotikliği Shanghai’da yoktu.  Shanghai’da 1990’larda başlayan modernizm meyvelerini çok güzel vermişti. Yollar, metro sistemi, hızlı tren ve Shanghai Ticaret Merkezi bu meyvelerin gördüğüm en iyi örneklerindendi. Ama ben en çok yaya üst geçitlerinden etkilenmiştim.

Lu Jia Zui – Yaya üst gecidi / Shanghai

Fotoğraf: harikrish.h

Bugüne kadar dört yol ağızlarında geçeceğim her yol için farklı bir üst geçit kullanmaya alışkındım. İlk kez çıktığım üst geçitten istediğim noktada inme imkânı inşa edilmişti ve bir kere üst geçitte bulunmak bunun için yeterliydi. Eski ev arkadaşımın deyimiyle “mühendis kafalı” olduğumdan bu tür fikirler çok hoşuma gider. Bu yüzden Shanghai’daki bu üst geçitleri unutmam imkânsızdı. Her filminde bahsettiğim kareyi gördüğümde oranın Shanghai olduğunu anlasam da filmde Cince bir tabela görememek tam olarak bu düşüncemden emin olmamama sebep oldu. Eve vardığımda ilk is IMDb’den filmin çekildiği yerleri kontrol ettim ve rahatladım. Evet, Shanghai’di orası. Gittiğim  bir yeri şehrin esas siluetine ait olmayan bir yeriyle tanımıştım. Shanghai’ya aşina olmuştum.

Bir şehre aşina olduğumu fark etmekten çok mutlu oldum. Dünyanın birçok noktasına aşina olmayı diliyorum!

(Vişne Kiraz, Eylül 2013)